Nón lá là một trong những biểu tượng của văn hóa Việt Nam. Trong số những làng nghề sản xuất nón lá ở Việt Nam, làng nón Chuông là một trong những cái tên nổi tiếng nhất. Trong bài viết này, JAVICO sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết về làng nghề nón Chuông – nơi vẫn ngày đêm lưu giữ hồn dân tộc.
Làng nón Chuông ở đâu?
Làng nón Chuông thuộc xã Phương Trung, huyện Thanh Oai, Hà Nội, nằm cách trung tâm huyện khoảng 3km và cách trung tâm thành phố khoảng 30km về phía Nam.
Làng nón Chuông còn có tên gọi khác là làng nón lá Thanh Oai, hiện có diện tích trên 481ha, gồm 8 thôn là Chung Chính, Liên Tân, Mã Kiều, Quang Trung, Tân Dân 1, Tân Dân 2, Tân Tiến, Tây Sơn.
Lịch sử của làng nghề nón Chuông
Làng Chuông nằm bên bờ con sông Đáy hiền hòa, trước đây có tên là Trang Thì Trung. Không ai biết chính xác nghề làm nón đã có mặt ở làng Chuông từ bao giờ, nhưng theo lời các cụ cao niên trong làng kể lại thì người dân nơi đây đã bắt đầu sản xuất nón từ thế kỉ thứ 8, làm đủ các loại nón ba tầm, nón chóp, nón dấu… cho mọi tầng lớp trong xã hội.
Nghề làm nón tại làng Chuông đã xuất hiện từ hàng trăm năm trước. (Ảnh từ Internet)
Trong thời kì phát triển, người dân làng Chuông làm nón quai thao để các bà, các cô đi lễ chùa, đi trảy hội, làm nón lá già ghép sống để người phụ nữ sử dụng khi làm việc đồng áng. Hiện nay, làng Chuông vẫn còn hàng nghìn hộ theo nghề sản xuất nón để phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu.
Các sản phẩm của làng nón Chuông
Các sản phẩm của làng nghề nón Chuông hiện nay vô cùng đa dạng, không chỉ có những chiếc nón lá che mưa, che nắng, những chiếc nón quai thao truyền thống mà còn mở rộng ra đủ loại nón lụa, nón lá sen, các mặt hàng đồ trang trí, đồ nội thất, đồ lưu niệm làm từ nón…
Dưới đây là một số sản phẩm tiêu biểu của làng nón Chuông hiện nay:
Nón lá làng Chuông. (Ảnh từ Internet)
Nón quai thao làng Chuông. (Ảnh từ Internet)
Nón lụa làng Chuông. (Ảnh từ Internet)
Nón lá sen làng Chuông. (Ảnh từ Internet)
Nón làng Chuông đủ các kích thước để làm đồ lưu niệm, đồ trang trí. (Ảnh từ Internet)
Nón làng Chuông được biến tấu để làm đèn trang trí nội thất. (Ảnh từ Internet)
Những nét độc đáo của sản phẩm nón Chuông
Nón làng Chuông từ lâu đã nổi danh là: chắc, khỏe, bền, thanh, đẹp. Thoạt nhìn thì có vẻ đơn giản thế nhưng để cho ra đời mỗi chiếc nón làng Chuông, người thợ nơi đây cũng phải bỏ ra rất nhiều thời gian và công sức.
Phần lá được sử dụng để làm nón là lá lụi. Lá đem về cần trải qua nhiều bước như vò trong cát, phơi khô, làm phẳng, hun… để lá có màu trắng đẹp, phẳng mà không bị giòn, rách. Phần khung nón thường được làm từ tre, nứa, trong đó với nón lá thì phần khuôn có 8 thanh, phần vòng có 16 vòng, các vòng phải được vót nhỏ, đều, khi nối thành vòng phải không có vết chắp nối, vết gợn thì nón mới bền, chắc mà vẫn giữ được độ mềm mại.
Lá lụi được phơi để chuyển sang màu trắng. (Ảnh từ Internet)
Người thợ làng nón Chuông tỉ mỉ chuẩn bị phần khung nón. (Ảnh từ Internet)
Ở công đoạn khâu nón, người thợ phải xếp đủ 1 lớp lá lót, 1 lớp mo rồi lại 1 lớp lá lên khung nón, sau đó mới bắt đầu khâu. Khi khâu, các mối nối sợi móc cần được giấu kín để khi nhìn vào chiếc nón làng Chuông thì chỉ thấy những mũi khâu, từng mũi khâu cần thẳng hàng, đều đặn. Khi khâu nón xong, người thợ sẽ dùng chỉ màu khâu nhiều vòng giăng mắc ở hai điểm đối diện trong lòng nón để sau đó có thể buộc quai nón.
Người thợ làng Chuông khéo léo khâu nón. (Ảnh từ Internet)
Ngoài ra, với những chiếc nón cầu kì, người thợ có thể trang trí nón bằng cách sử dụng những họa tiết hoa lá bằng giấy, những tấm vải có hoa văn đẹp hay vẽ lên nón…
Sự phát triển của làng nón Chuông hiện nay
Theo xu hướng mới, các sản phẩm của làng nghề nón Chuông đã được đa dạng hóa về kiểu dáng, màu sắc, kích cỡ, không chỉ dừng lại ở các mẫu nón lá, nón quai thao truyền thống mà còn có thêm nhiều loại nón bọc vải lụa, nón lá sen, nhiều loại kích cỡ nón để tạo ra những mẫu nón làm quà lưu niệm, đồ trang trí…
Các sản phẩm nón Chuông hiện nay không chỉ được bán ở các khu chợ, các cửa hàng truyền thống mà còn được bán qua các nền tảng thương mại điện tử. Bên cạnh đó, làng nghề cũng rất tích cực giới thiệu sản phẩm và nghề làm nón thông qua các hội chợ xúc tiến thương mại trong và ngoài nước, qua những hoạt động du lịch, trải nghiệm ở làng nghề.
Nhờ vậy, sản phẩm nón Chuông hiện nay không những được người dân trong nước ưa chuộng mà còn tìm được đường đến với các thị trường nước ngoài như Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Pháp…
Bạn bè quốc tế cũng rất yêu thích nón Chuông. (Ảnh từ Internet)
Hy vọng những thông tin trên đây đã giúp bạn hiểu thêm về làng nghề nón Chuông – một làng nghề lâu đời của Việt Nam – nơi những người thợ thủ công vẫn cần mẫn làm ra những chiếc nón lá lưu giữ nét đẹp văn hóa Việt.
