Gốm truyền thống

Gốm cổ truyền Việt Nam đã có cách đây sáu, bảy ngàn năm. Gốm xuất hiện trong những di chỉ thuộc văn hóa Hòa Bình, văn hóa Bắc Sơn, văn hóa Hạ Long… Rồi ta thấy trong di chỉ thuộc hậu kỳ đồ đá mới Phùng Nguyên, giai đoạn Đồng Đậu, giai đoạn Gò Mun… Đồ gốm cổ truyền nước ta đã có những bước phát triển cao và hết sức phong phú.

Trong truyền thuyết, sự xuất hiện của đồ gốm, đồ sứ như một điều bí hiểm, linh thiêng: “Đồ gốm, sứ là loại chất bột nằm sâu trong lòng đất, ở những nơi linh thiêng có ma quỷ canh giữ. Muốn khai thác được phải chọn ngày lành tháng tốt. Lên tới mặt đất, nhờ ánh sáng chói lọi của mặt trời soi rọi, chất bột đó mới biến thành gốm, sứ…”.

Các dòng gốm sứ Việt Nam

Xét theo góc độ dân gian, truyền thống và công nghiệp hiện đại, có thể tạm thời phân chia như sau: Dân gian truyền thống (Bát Tràng, Phù Lãng, Chu Đậu, Đông Triều), Công nghiệp hiện đại (Thanh Trì, Hải Dương, Đồng Nai).

Nếu xét theo chức năng của sản phẩm gốm sứ thì chia ra như sau: Gốm sứ dân dụng (Bát Tràng, Phù Lãng, Chu Đậu, Hải Dương, Đông Triều, Đồng Nai), gốm sứ xây dựng (Thanh Trì).

Đặc điểm của mỗi dòng gốm sứ

Trong phần gốm sứ dân dụng này, có thể dễ dàng nhận biết các đặc điểm sau:

  • Sứ Bát Tràng (mặt hàng chủ đạo: bình lọ hoa, ấm chén, bát đĩa, tranh sứ, đồ chơi con giống…): hoạ tiết, hoa văn được vẽ thủ công, nét vẽ mềm mại, mỏng mảnh, trọng lượng nhẹ, tiếng kêu thanh. Mẫu mã đẹp, chủng loại đa dạng, phong phú. Sử dụng công nghệ nung đốt bằng gas.

  • Sứ Chu Đậu (bình lọ hoa): hoạ tiết, hoa văn thủ công, nét vẽ hơi thô cứng, dày và nặng. Sử dụng công nghệ nung đốt bằng gas và lò than thủ công.

  • Sứ Hải Dương (ấm chén bát đĩa): là sứ công nghiệp, độ giòn cao, hoa văn thường dán đề-can, kẻ chỉ vàng kim và sử dụng công nghệ hấp lò Tuy-nen (có một chút nhỏ hàm lượng chì). Sử dụng công nghệ nung đốt bằng gas.
  • Sứ Đông Triều, Quảng Ninh (chậu hoa, ấm tích): hoạ tiết hoa văn thủ công, nét vẽ cứng, dày và nặng. Sử dụng công nghệ nung đốt bằng than.

  • Sứ Đồng Nai (bát đĩa, đồ chơi, con giống): là sứ công nghiệp, hoạ tiết hoa văn cũng giống như Hải Dương, dán đề-can và hấp lò Tuy-nen, độ giòn cao. Mẫu mã đẹp, chủng loại đa dạng. Sử dụng công nghệ nung đốt bằng gas.